Criticaster en sjamaan
Robin Stemerding, tekst en beelden
Ter voorbereiding van mijn bijdrage aan de jaarlijkse QFWF Ontmoetingsdag van de ― gewijd aan het thema Vogelwijsheid ― las ik de verhalen over de raaf van de Tlingit uit Alaska. Het verhaal riep een eigen verhaal op met de raaf, waar ik niet omheen kon. Graag wil ik dit verhaal vertellen en keer daarna terug naar het verhaal van de Tlingit.
Ik woonde in 1985 in Amsterdam. Ik was kok en deed een opleiding gestalttherapie. Ik had een kelder als atelier gehuurd waar ik vanuit een beeldend proces mijn eigen beelden liet ontstaan.
Het eerste beeld dat ik maakte was een kistje dat heel lang op de zeebodem had gelegen, althans zo stelde ik mij dat voor. Het kistje was van buiten verweerd en aan het materiaal zag je de oudheid eraan af:
Van binnen was het echter eindeloos blauw en ruim.
Ik had dit gemaakt vanuit de vraag:
“hoe ziet mijn creativiteit eruit?”
Het eerste beeld dat vanuit de vraag ‘wat ontstaat uit mijn creativiteit?’ was de raaf. Dit was het eerste beeld dat ik vanuit dit kistje visualiseerde en maakte een frame van ijzerdraad en beschilderd papier-maché. De raaf stond in mijn atelier boven op de kast en keek mij toe bij alles wat ik deed.
Deze raaf was bijzonder kritisch en ook wat cynisch. Bij alles wat ik wilde doen klonk het krassend
“Wat ben je nou weer aan het doen?”
Dit commentaar was niet bepaald vriendelijk of ondersteunend. Het was bij tijden ook gewoon denigrerend en klonk soms als
“wordt toch weer niks”
… maar irritant genoeg net wel verstaanbaar.
In die tijd was ik mij op een grote tocht aan het voorbereiden. Ik had verschillende dromen gehad en zou een moeras gaan doorkruisen. Ik wilde de moeilijkheden aangaan waar ik mij in bevond. Het zou een confrontatie met de dood betekenen. Ik had een buste van piepschuim gemaakt waar ik een uitrusting voor die tocht bij zocht en overheen drapeerde. Ik wist dat het moeilijk zou gaan worden.
Op dat moment hoorde ik weer dat ‘wordt toch niks’ en ik ergerde mij enorm aan dit commentaar dat niet behulpzaam was. Ik ging naar huis en bedacht mij dat ik een serieus gesprek met de raaf zou gaan voeren.
Ik zou hem gaan vragen:
“Als je het dan zo goed weet waarom zet je jouw kritische onderscheidingsvermogen niet positief voor mij in?”
In half dromende toestand reageerde de raaf door op de andere schouder te gaan zitten. De raaf die eerder op de ene schouder had gezeten, keek nu mee vanaf de andere schouder en vloog zo nu en dan voor mij uit om de weg te verkennen en dreigend gevaar op te merken.
Wijsheid van de Raaf
Het voorkomen van deze dieren is vlerkerig, gewend met het minste te leven. In hun gedrag lijken Raven sociale dieren, die ook in groepen optrekken en continu in dialoog zijn met hun omgeving.
Een Tlingit mythe vertelt dat de raaf een dier is dat zich in een kei kan veranderen. Dit voorkomen van de raaf toont hem als expert in het kunnen verdragen of negeren van gevoel.
Nadeel van die kunst is dat Raaf zorg kan dragen voor anderen, maar erg moeilijk voor zichzelf kan zorgen.
In de Europese mythologie worden raven geassocieerd met doodgravers, dieren die in verliessituaties statigheid en waarde behouden.
