Nanzi ku Koma Warawara ― Nanzi en Koma Warawara
Nilda Pinto
Uit: Pinto, N. (2020, 4e druk). Kon Nanzi a nèk Shon Arei i otro kuentanan antiano di e araña sabí; Hoe Nanzi de koning beet nam en andere Antilliaanse verhalen over de slimme spin. Curaçao: Fundashon Instituto Raúl Römer. (p. 110-119)
Un dia Nanzi a manda Pegasaya bai buska pida kandela serka Komader Warawara[1]. Koma Warawara tabata tota pinda. Un bleki di kerozin el a kaba di pone riba kandela, ma tòg Koma tabatin hopi pinda kla.
Ora Pegasaya a pidié pida kandela, Koma a dun’é pida kandela i un saku chikitu yen di pinda.
Na kaminda Pegasaya a kome su pindanan, ma el a warda poko pa su tata tambe. E di ku su tata: ‘Papa, pasa boka ku esakinan.’
Op een dag stuurde Nanzi Pegasaya naar Komader Warawara om een kooltje vuur te halen. Koma Warawara was pinda’s aan het roosteren. Ze had net een petroleumblik op het vuur gezet, maar toch had ze al een hoop pinda’s klaar.
Toen Pegasaya haar om wat vuur vroeg, gaf Koma hem een zakje vol pinda’s. Onderweg at Pegasaya zijn pinda’s op, maar hij bewaarde er ook een paar voor zijn vader.
‘Papa,’ zei hij, ‘ik heb wat lekkers voor je.’
Nanzi a hari so ora el a weta e pindanan. El a kohe e kandela, bent’é den awa, kaba el a tumba pa kas di Koma Warawara.
‘O, kon ta, komader? Mira un mucha pèster asina no? El a tira e kandela den awa.
Bo no por duna mi un pida mas?’
Koma Warawara, ku konosé su kompader bon, a komprondé ta ki bientu a supla Nanzi ei. El a duna Nanzi un pida kandela i el a sigui hunga papel di kèns.
Nanzi lachte alleen maar toen hij de pinda’s zag. Hij pakte het vuur, gooide het in het water en rende naar het huis van Koma Warawara.
‘O, hoe gaat het, komader? Wat een deugniet is die jongen toch, hè? Hij heeft het vuur in het water gegooid. Zou je me niet nog wat kunnen geven?’
Koma Warawara, die haar kompader goed kende, begreep best waarom Nanzi gekomen was. Ze gaf Nanzi wat vuur en deed verder alsof ze niets doorhad.
Ma Nanzi no ker a muf eifó.
‘O, komader, kon ta ku e bida? Kos ta bon, manera mi ta weta: dos bleki di kerozin yen di pinda. Komader no por konfia mi? Bisa mi, ta na unda tin pinda asina bunita?’
Koma Warawara no ker a laga lòs, ma Nanzi a keda puntra i maha, te Koma Warawara a zonza. Por fin el a konta Nanzi, ku ta na Bela di Koro e ta bai buska e pindanan.
Maar Nanzi bleef zitten.
‘O, komader, hoe staat het leven? Het gaat je goed, zie ik: twee petroleumblikken vol pinda’s. Kun je me niet in vertrouwen nemen? Zeg eens, waar zijn zulke mooie pinda’s te krijgen?’
Koma Warawara wilde er niets over loslaten, maar Nanzi bleef vragen en zaniken, totdat Koma Warawara er suf van werd. Ten slotte vertelde zij Nanzi, dat het in Bela di Koro[2] was, waar ze de pinda’s ging halen.
‘Den mardugá mi ta bai pa mi ta bèk banda di nueb’or.’
‘Ai, komader. Bo no por bai ku mi? Mi tambe ke un moda di biba.’
‘Bon, kompader, mira pa bo ta aki ora gai kanta, banda di kuat’or.’
For di dos or Nanzi a sali for di kas pa kanta kokoyoko bou di bentana di kamber di Koma Warawara.
‘Bij het aanbreken van de dag ga ik erheen om tegen negen uur weer hier te zijn.’
‘Ach, komader, wil je mij niet meenemen? Ik moet toch ook iets hebben om van te leven.’
‘Goed, kompader, zorg dat je hier bent wanneer de haan kraait, om een uur of vier.’
Al om twee uur ging Nanzi van huis om kukeleku te roepen onder het raam van de slaapkamer van Koma Warawara.
Komader a bula lanta wak pafó. Un skuridat i silensio profundo tabata reina. Ai, nó, ta idea lo mi tin, awor ta meianochi, el a pensa.
Nanzi a ripará ku kanta kokoyoko no ta yuda. P’esei el a buska poko palu, kaba el a sende nan banda di pariba di e kas. Despues Nanzi a kore bai su kas, bai gaña drumi.
Komader sprong overeind en keek naar buiten. Het was stikdonker en doodstil. Ach nee, dacht ze, het zal wel verbeelding zijn geweest, het is nu midden in de nacht.
Nanzi zag dat kukeleku roepen niet werkte. Dus zocht hij wat hout en stak het aan de oostkant van het huis aan. Daarna rende Nanzi naar zijn eigen huis en deed alsof hij sliep.
Koma Warawara a mira klaridat di e kandela. El a spanta: ‘Nos ta lat!’ El a kore bai buska Nanzi.
‘Nanzi, Nanzi, lanta, nos ta lat.Ya solo ta bai sali!’
Nanzi ta frega su wowo manera ta awor el a lanta.
‘Warda mi un ratu, komader. Mi mester bisti e alanan ku Shi Maria a traha pa mi.’ Nanzi a bisti su dos alanan di manteka, kohe sinku saku di pita i sali for di kas.
Koma Warawara zag het licht van het vuur. Ze schrok: ‘We zijn laat!’ Ze holde naar Nanzi toe.
‘Nanzi, Nanzi, sta op, we zijn laat. De zon komt al op!’
Nanzi wreef zich de ogen uit alsof hij net wakker werd.
‘Wacht even op mij, komader. Ik moet de vleugels aantrekken die Shi Maria voor mij gemaakt heeft.’ Nanzi trok zijn vleugels van boter aan, pakte vijf jutezakken en kwam naar buiten.
Koma Warawara a puntr’é: ‘Kompa, ta kon bo ta bai ku tantu saku asina? Ora nan bira pisá, bo no por bula ku nan. Ami mes, ku tin dos ala ku Dios a duna mi, ta bai ku dos so.’
E palabranan a drenta esun orea sali pa e otro. Nanzi a tene e sakunan mas duru ainda. Nan a kuminsá bula.Tur kos a bai asina bon, ku den un fregá di wowo nan a yega Bela di Koro. Nan dos a kuminsá yena saku. Koma Warawara a kaba lihé, ma Nanzi a totobiá pa yena su sinku sakunan.
‘Kompa, waarom neem je zoveel zakken mee?’ vroeg Koma Warawara hem. ‘Wanneer ze zwaar worden, kun je er niet mee vliegen. Ikzelf, die twee vleugels heb gekregen van God, neem er maar twee mee.’
De woorden gingen het ene oor in, het andere uit. Nanzi hield de zakken nog steviger vast.
Ze begonnen te vliegen. Alles ging zo goed dat zij in een oogwenk in Bela di Koro aankwamen. Ze gingen allebei zakken vullen. Koma Warawara was gauw klaar, maar Nanzi had veel werk om zijn vijf zakken vol te krijgen.
‘Nanzi, hasi lihé, ata e hendenan ta bini i ya solo ta bai sali.’
Koma Warawara a bula bai laria ta warda Nanzi. Un ratu despues Nanzi a siguié.
Ma el a lubidá ku su alanan tabata trahá di pluma di diferente para i ku nan tabata iplak na otro ku manteka. Komo el a tarda asina tantu pa yena e sakunan, solo tabata basta haltu kaba. Ata e ta sinti ku su alanan a kuminsá dirti.
‘Nanzi, schiet op, daar komen de mensen aan en de zon komt al op.’
Koma Warawara vloog omhoog om op Nanzi te wachten. Even later volgde Nanzi haar. Maar hij was vergeten dat zijn vleugels van veren van verschillende vogels gemaakt waren en dat ze aan elkaar waren geplakt met boter. Doordat hij er zo lang over had gedaan om de zakken te vullen, stond de zon al aardig hoog. En ja, daar voelde hij dat zijn vleugels begonnen te smelten.
‘Koma Warawara, hei.’
Ta kiko, Kompader?’
‘Un saku ta bai kai.’
‘Laga e kai numa.’
Ku pena Nanzi a laga un saku kai na laman.
Un bon ratu despues Koma Warawara a bolbe tende Nanzi grita:
‘Koma Warawara, hei.’
‘Ta kiko, Nanzi?’
‘Un saku mas ta bai kai.’
‘Laga e kai numa.’
‘Koma Warawara, hééé.’
‘Wat is er, kompader?’
‘Er gaat een zak vallen.’
‘Laat hem maar vallen.’
Met spijt in het hart moest Nanzi een zak in zee laten vallen.
Een flinke tijd later hoorde Koma Warawara Nanzi weer roepen:
‘Koma Warawara, hééé.’
‘Wat is er, Nanzi?’
‘Er gaat nog een zak vallen.’
‘Laat hem maar vallen.’
Nanzi a laga e saku kai. E ta sinti ku lo e no por yega Kòrsou ku e alanan ku ta dirtiendo. Ai, Dios, ata e ta sinti ku un saku mas tin idea di kai. Nanzi a dal un gritu, ku tur para den serkania a bula bai.
‘Koma Warawara!’
‘Ta kiko, Nanzi?’
‘Di tres saku ta bai kai.’
‘Laga e kai numa.’
Nanzi liet de zak vallen. Hij voelde dat hij Curaçao niet zou kunnen halen met vleugels die aan het smelten waren. Ach God, daar voelde hij dat er nog een zak op het punt stond te vallen. Nanzi stootte zo’n luide kreet uit, dat alle vogels in de buurt wegvlogen.
‘Koma Warawara!’
‘Wat is er, Nanzi?’
‘De derde zak gaat vallen.’
‘Laat hem maar vallen.’
Ku kurason tristu i di mal gana Nanzi a laga e saku kai. Nan a sigui ta bula.
Koma Warawara ta blo ta kòrda Nanzi. Den esei otro gritu: ‘Koma Warawara, hei.’
Ta kiko, Nanzi?’
‘Mi mester bolbe laga un saku kai.’
‘Laga e kai numa.’
Djublum… saku a bai awa. Solo a sigui subi. Nanzi ta soda. E alanan ta serka di laga lòs. E no por a bula asina lihé mas. E delaster saku tambe e mester a laga kai.
Met spijt en tegenzin liet Nanzi de zak vallen. Ze vlogen verder.
Koma Warawara dacht maar steeds aan Nanzi. Toen opeens klonk er weer een schreeuw:
‘Koma Warawara, hééé.’
‘Wat is er, Nanzi?’
‘Ik moet weer een zak laten vallen.’
‘Laat hem maar vallen.’
Plons. De zak viel in het water. De zon kwam hoger en hoger. Nanzi zweette. De vleugels lieten al bijna los. Hij kon niet meer zo snel vliegen. De laatste zak moest hij ook laten vallen.
‘Koma Warawara, hei.’
Ta kiko, kompader?’
‘Mi mester laga e delaster saku tambe kai.’
‘Laga e kai numa.’ Saku a kai den laman. Koma Warawara ta bula pokopoko, pasobra el a ripará ku Nanzi tabata kedando atras. Di repente el a tende un gritu teribel.
‘Koma Warawara, mi alanan a dirti. Mi ta bai kai den e laman hundu akí. Ousilio!’
‘Koma Warawara, hééé.’
‘Wat is er, kompader?’
‘Ik moet de laatste zak ook laten vallen.’
‘Laat hem maar vallen.’
De zak viel in zee. Koma Warawara vloog langzaam, want ze merkte dat Nanzi achterbleef. Plotseling hoorde ze een vreselijke kreet.
‘Koma Warawara, mijn vleugels zijn gesmolten. Ik val in deze diepe zee. Help!’
Promé ku Nanzi a kaba di papia, Koma Warawara a bini serka dje. El a kohe Nanzi bou di su alanan. Den su mes e ta pensa: ta ken a manda mi?
E ta sinti Nanzi ta wul bou di su brasa.
‘Nanzi, keda ketu. Asina mi no por bula.’
‘Ai, komader, bou di bo brasa ta hole mashá malu. Mi no por wanta un oló stinki asina.’
‘Nanzi, sera bo boka, malagradesido ku bo ta! Bo no tin bèrgwensa? Keda ketu!’
Un bon ratu despues el a bolbe sinti Nanzi ta wul.
‘Ta kiko atrobe, kompader?’
‘Ai, komader, mi stoma ta wal. Mi mester saka. Bou di bo brasa ta manda un oló di siboyo putrí. Laga mi lòs numa, mi n’ por mas.’
Voordat Nanzi was uitgesproken, was Koma Warawara al bij hem. Ze nam Nanzi onder haar vleugels. Bij zichzelf dacht ze: waar ben ik in vredesnaam aan begonnen? Ze voelde Nanzi woelen onder haar armen.
‘Nanzi, hou je stil. Zo kan ik niet vliegen.’
‘Ach, komader, onder je armen stinkt het vreselijk. Ik kan niet tegen zo’n stank.’
‘Nanzi, hou je mond, ondankbaar beest dat je bent! Schaam je je niet? Hou je koest!’
Een hele tijd later voelde ze Nanzi weer woelen.
‘Wat is er nu weer, kompader?’
‘Ach, komader, ik ben kotsmisselijk, ik moet overgeven. Onder je armen stinkt het naar rotte uien. Laat me maar los. Ik kan niet meer.’
Koma Warawara a habri su alanan i Nanzi a kai den laman. Ma Nanzi lo no ta Nanzi, si suerte no a bolbe kompañ’é. El a kai riba lomba di Koma Turtuga.
‘O, abrenunsia! Ta ken ke krak mi lomba? Mi por a muri.’
‘T’ami, Nanzi, Koma Turtuga, hiba mi tera.’
‘Dios libra! Pa bo bòltu mi pechu ariba, mata mi, no? Ai nò, Nanzi, e kos ei no ta sosodé.’
‘Fui, Koma, ta pakiko bo ta pensa asina malu di mi? Lo ta mashá mahos di mi parti, si mi mester hasi un kos asina.’
Koma Warawara opende haar vleugels en Nanzi viel in zee. Maar Nanzi zou Nanzi niet geweest zijn als het geluk niet opnieuw met hem was geweest. Hij viel op de rug van Koma Turtuga, de zeeschildpad.
‘Wel allemensen, wie wil daar mijn rug breken? Ik had wel dood kunnen zijn.’
‘Ik ben het, Nanzi, Koma Turtuga. Breng mij aan land.’
‘Niks daarvan! Zeker om me op mijn rug te keren en me dood te maken, hè? Nee, Nanzi, dat zal niet gebeuren.’
‘Foei, Koma, waarom denk je zo slecht van mij? Het zou wel erg gemeen van me zijn als ik zoiets zou doen.’
Nanzi a papia asina bunita, ku Koma Turtuga a ker’é. El a landa hiba Nanzi tera. Konforme Nanzi su pia a gana tera, el a bòltu Koma Turtuga pechu ariba. Kiko ku esaki a sklama i supliká, nada no a sirbi. Nanzi a kòrta su kabes ku su sambèchi i el a hupa bai kas kuné.
Shi Maria ku tur e yunan tabata yora na kas. Koma Warawara a kaba di bin bisa nan, ku Nanzi a hoga den laman grandi.
Nanzi praatte zo mooi, dat Koma Turtuga hem geloofde. Ze zwom met Nanzi naar land. Zodra Nanzi voet aan wal had gezet, draaide hij Koma Turtuga op haar rug. Wat deze ook riep en smeekte, het hielp niets. Nanzi sneed haar de kop af met zijn zakmes en hij sjouwde haar mee naar huis.
Shi Maria en alle kinderen zaten thuis te huilen. Koma Warawara was hun zojuist komen vertellen dat Nanzi in volle zee verdronken was.
Den esei Nanzi Kikeremacha a grita: ‘Ata papa!’
Tur a kore sali pa bai kontra papa. E dia ei nan no a kome pinda, ma sí nan a kome te pidi mas di e karni di Koma Turtuga.
Toen riep Nanzi Kikeremacha[3]: ‘Daar is papa!’
Allemaal renden ze naar buiten om papa tegemoet te gaan. Die avond aten ze geen pinda’s, maar wel het vlees van Koma Turtuga tot ze niet meer konden.
Noten
[1] Een warawara is een caracaravalk.
[2] Bela di Koro (in het Spaans Vela de Coro) is een havenplaats aan de noordkust van Venezuela.
[3] Nanzi Kikeramacha is een van Nanzi’s kinderen.
